วิศวกรไฟฟ้า คือ ผู้ทำหน้าที่วางแผน ออกแบบ ดูแลรักษา ตรวจสอบ ซ่อมบำรุง และใช้ความรู้ที่มีในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับระบบไฟฟ้า เครื่องใช้ไฟฟ้า หรือระบบวงจรต่างๆ ที่มีไฟฟ้าเกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นอาชีพที่มีเนื้องานค่อนข้างกว้าง เพราะในปัจจุบันทุกคนต้องใช้ไฟฟ้าในชีวิตประจำวัน และระบบไฟฟ้านั้นมีอยู่ทุกที่ ตั้งแต่ระดับมหภาคอย่างการไฟฟ้าของประเทศ ลงมาถึงเครื่องใช้ไฟฟ้าตามบ้านเรือนเลย

โดยเนื้องานนั้นจะมีทั้งงานบำรุงรักษา งานออกแบบวางระบบโรงไฟฟ้า วิจัยคิดค้นพัฒนาอุปกรณ์ไฟฟ้า ดูแลการผลิตสินค้าให้ตรงตามแบบที่ส่งมาจากต่างประเทศ และสิ่งที่เกี่ยวโยงกับระบบไฟฟ้า โรงงาน บ้านเรือน วงจรต่างๆ อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า ระบบผลิตกับระบบส่งไฟ เช่น สายไฟตามเสาไฟฟ้า หม้อแปลง ซ่อมบำรุงอุปกรณ์การส่งจ่าย รวมถึงระบบควบคุม ฯลฯ

หากทำงานในหน่วยงานรัฐอย่างการไฟฟ้าฝ่ายผลิต (กฟผ.) จะเป็นการดูแลระบบไฟในระดับมหภาค หรือตามหน่วยที่ได้รับผิดชอบ เน้นการดูแลระบบผลิตและจ่ายไฟของประชาชนให้ทำงานได้อย่างราบรื่น สำหรับเอกชน ถ้าเป็นสายบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้า มักทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม ส่วนสายออกแบบระบบไฟฟ้า จะดูแลตามไซต์งาน ออกแบบระบบควบคุมและซ่อมแซม

ลักษณะการทำงาน
สำหรับหน่วยงานรัฐ ถ้าเป็นตำแหน่งบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าในระบบไฟฟ้ากำลัง Power System ตั้งแต่หน้าโรงไฟฟ้าจนถึงหน้าบ้าน ในไทยจะแยกเป็นส่วนผลิตกับส่วนภูมิภาค ให้ทำงานได้ตามปกติ ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ กันไป เช่น ฟ้าผ่าแล้วระบบโหลดจนตัดตัวเอง ทำให้ระบบล่มทั้งหมดได้ หรือมีการใช้ไฟในเวลาเดียวกันพร้อมกันคราวละมากๆ ก็ทำให้ระบบโอเวอร์โหลดได้เช่นกัน โดยจะแยกตามพื้นที่ดูแล ตั้งแต่ โรงไฟฟ้า ระบบส่ง (สายส่ง เสาไฟ หม้อแปลง อาจมีการใช้เฮลิคอปเตอร์หรือโดรนบินสำรวจ)

สำหรับสายออกแบบและติดตั้ง เนื้องานจะเป็นการออกแบบระบบไฟฟ้าให้ได้ตามมาตรฐานและปลอดภัย ซึ่งมีรายละเอียดปลีกย่อยแตกต่างตามแต่ละสถานที่ ทำการคำนวณและคัดเลือกอะไหล่ อุปกรณ์ที่เหมาะสม และรับเดินระบบไฟต่าง ๆ ขณะเดียวกันก็สามารถทำงานในองค์กรเอกชน เปิดบริษัทเป็นตัวแทนจำหน่ายอุปกรณ์ไฟฟ้าและขายการให้บริการ เช่น รับปรับปรุงสภาพอุปกรณ์

คุณสมบัติที่เหมาะสมกับอาชีพ

• ชื่นชอบการคำนวณ การวางแผน ดัดแปลง แก้ปัญหา
• ชอบการคิดเชิงเป็นเหตุเป็นผล ตรรกะ ละเอียดรอบคอบ
• มุ่งมั่นและมีสมาธิ เพราะต้องอยู่กับระบบที่ซับซ้อน มีความกระตือรือร้น มีแรงขับให้ต้องพัฒนาตนเองและศึกษาเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา ตามให้ทันโลกและเทคโนโลยีที่ไม่หยุดนิ่ง
• มีมนุษยสัมพันธ์ เมื่อต้องทำงานร่วมกับผู้อื่น ความร่วมมือและการประสานที่ดีจะทำให้งานราบรื่นไร้ปัญหา
• มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (จำป็นอย่างยิ่งหากทำงานวิศวกรไฟฟ้า สายออกแบบและติดตั้ง แต่สำหรั้บสายซ่อมบำรุง อาจไม่ได้จำเป็นที่สุด รวมทั้งต้องคิดเร็วทำเร็ว กระฉับกระเฉง

ทักษะที่ควรมี

• ทักษะการสื่อสาร จุดสำคัญที่จะทำให้เราทำงานร่วมกับทีมอื่นๆ ได้อย่างราบรื่น
• มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ทั้ง Analytical mind and critical thinking เพื่อใช้พัฒนาและแก้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในการทำงาน
• ทักษะการบริหารจัดการ ช่วยให้จัดการเวลาการทำงานวางแผนอย่างเป็นระบบ
• ทักษะทางภาษาอังกฤษ ในการติดต่อสื่อสารหรืออ่านคู่มืออุปกรณ์
• ทักษะทางคณิตศาสตร์ เป็นสิ่งพื้นฐานสำหรับอาชีพด้านวิศวกรรม
• ทักษะการพูดและนำเสนองาน การพูด การเรียบเรียงข้อมูล
• ทักษะการเขียน สำคัญมากในการนำเสนอและทำคู่มือ โดยเฉพาะการสื่อสารสัญลักษณ์ทางไฟฟ้า
• ทักษะการแก้ปัญหาตัดสินใจ ไหวพริบการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าต่างๆ เป็นสิ่งจำเป็น
• ทักษะความเป็นผู้นำและการทำงานเป็นทีม เป็นทักษะจำเป็นในการทำงานแทบในทุกวิชาชีพ ที่จะช่วยให้เราสร้างสรรค์ผลงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ